Ngôi nhà chỉ dành cho phụ nữ từng 'thề' không lấy chồng ở phố người Hoa

Đăng ngày:

Tình cờ đi ngang qua khu phố người Hoa vào một chiều nắng đầu tháng 3. Chúng tôi không khỏi trầm trồ trước một một ngôi nhà mang vẻ đẹp cũ kỹ, trầm mặc giữa đô thị sầm uất, cách Chợ Thiếc hơn 200 mét. Đây là nơi sinh sống của một cộng đồng những người phụ nữ

độc thân; gọi là Tụ Quần Cư hoặc "nhà bà cô", ở 150 Trần Quý .

Bên ngoài, ngôi nhà để lộ những mảng tường loang lổ gạch vữa cũ. Phía trên cánh cửa có tấm biển nhỏ với dòng chữ “Công trình nhân đạo” đã bạc màu. Trong nhà, nhiều mảng tường bong tróc nham nhở. Trên gác được xây bằng xi măng đen kịt. Không gian căn nhà tối tăm và bí bách.

Theo bà Thu Linh , đang ở Tụ Quần Cư cho rằng, trước đây nhà có rất đông phụ nữ

độc thân、sinh sống. Bà không nhớ chính xác bao nhiêu người, nhưng chỉ biết hơn 20 người. Sau này ai cũng già yếu và qua đời nên hiện tại còn 4 người sinh sống.

Lúc chúng tôi đến, chỉ gặp bà Thu Linh và bà Cúng Ngọc Phương . 2 người còn lại mỗi ngày sẽ phụ giúp ở chùa và về Tụ Quần Cư lúc 19 giờ tối.

Phía trước của Tụ Quần Cư

ẢNH: UYỂN NHI

Nơi ở của những người phụ nữ độc thân

Bà Thu Linh không biết tiếng Việt nên việc giao tiếp với chúng tôi khá khó khăn. Cha mẹ bà Linh có gốc gác Quảng Đông di cư qua Việt Nam lập nghiệp. Lúc còn tuổi đôi mươi, bà Linh mưu sinh bằng nghề đan cần xé truyền thống tại một con hẻm kế bên Tụ Quần Cư. Còn bà Phương làm nghề giúp việc ở Q.8 và biết đôi chút tiếng Việt.

Về cơ duyên gắn bó với ngôi nhà này, bà Linh nhớ lại, khoảng năm 30 tuổi, vì không lập gia đình và không còn người thân thích. Tình cờ bà gặp bà Đầm rồi kể về khó khăn của mình nên được bà Đầm rủ về Tụ Quần Cư ở. Tại đây, bà Linh làm công việc dọn nhà, nấu cơm và chăm sóc những người già đồng hương.

Còn bà Phương được mọi người giới thiệu và xin về Tụ Quần Cư sống cũng gần 2 năm nay.

Bà Thu Linh kể về lịch sử nhà của những người phụ nữ độc thân, nguyện không lấy chồng

ẢNH: UYỂN NHI

Bà Linh vẫn nhớ như in, trước đây ngôi nhà này được thông 2 ngăn và thành nhà 2 mặt phố. Sau nhiều lần đổi chủ thì phần đuôi nhà không còn, chỉ còn phần mặt tiền phía đường Trần Quý rộng hơn 3 mét, được tận dụng để bán bún thịt nướng mỗi sáng.

Thắc mắc về lý do khiến những người phụ nữ ở đây đều không lập gia đình, bà Phượng cho hay trước đây bà có kết duyên với một người đàn ông nhưng bị xem thường nên bà không còn ý định lấy chồng nữa.“Tôi thấy nhiều người mà tôi biết lấy chồng về không hạnh phúc nên cũng sợ lấy chồng. Mình nghèo khó còn chưa nuôi nổi bản thân, lập gia đình không biết lấy gì nuôi chồng, con”, bà Phượng nói.

Còn bà Linh nói hồi trẻ có tìm hiểu vài người nhưng không có duyên để tiến tới hôn nhân. Vả lại, bà nghèo khó mà thủ tục cưới hỏi tốn kém nhiều tiền nên bà thề không lấy chồng.

Trên gác của Tụ Quần Cư là những vật dụng cũ kỹ, nhuốm màu thời gian

ẢNH: UYỂN NHI

Thương nhau như chị em ruột

Bà Phương chia sẻ, các chị em sống ở trong nhà yêu thương, đùm bọc nhau như chị em ruột; nhưng đôi khi họ vẫn giận nhau vì không hiểu ý.

Chỉ tay về phía bà Linh, bà Phương cười nói: “Chúng tôi cãi lộn nhau thường xuyên nhưng không gay gắt đâu. Lời qua tiếng lại một chút là bắt chuyện lại rồi, không giận nhau quá 1 ngày. Chị Phương thường là người giảng hòa trước".

Bà Phương nói, hiện tại ai cũng già yếu và nhiều bệnh tật. Người này bệnh thì các chị em trong nhà thay phiên nhau chăm sóc chứ không bỏ rơi nhau. Nếu bệnh nhẹ, họ sẽ sang tiệm thuốc gần nhà để mua thuốc, còn bệnh nặng sẽ gọi UBND P.6 đến giúp đỡ.

Những năm gần đây, sức khỏe và trí nhớ của bà Linh suy giảm, nên hằng ngày, họ nhận rửa chén bát thuê cho quán bún trước nhà để kiếm thêm thu nhập. Trung bình, mỗi người kiếm được 50.000 - 100.000 đồng/ngày, vừa đủ để trang trảicuộc sống.

Hiện, Tụ Quần Cư có 4 người sinh sống. Bà Linh, bà Phương và 2 người khác đang phụ giúp ở chùa

ẢNH: UYỂN NHI

Hỏi gần 40 năm sống tại căn nhà này, kỷ niệm nào khiến bà nhớ mãi? Bà Linh nghẹn ngào nói, đó là lúc bà Đầm sắp mất thì tâm sự với bà rằng: “Nếu sau này chị không còn nữa thì chị giao lại căn nhà này cho em chăm sóc”.

Để ý thấy, trong nhà đồ vật đáng giá nhất có lẽ là chiếc ti vi cũ được nhà hảo tâm trao tặng và 10 con mèo để bầu bạn.

Tuy nhiên, bà Linh vẫn cố gìn giữ nguyên vẹn các đồ vật mang dấu vết của ký ức như: tấm phản, ghế băng dài, rương gỗ, tủ gạc - măng - rê… Bà nói, những đồ vật đó là kỷ niệm đối với bà và đối với căn nhà này nên bà không nỡ vứt đi.

Tôi băn khoăn, khi những người phụ nữ cuối cùng của Tụ Quần Cư khuất bóng, ngôi nhà này sẽ ra sao? Trả lời câu hỏi, bà Linh cho rằng trước đây, những người đã thôi chồng hay góa phụ không được ở. Nhưng vì lo lắng về sự kế tục và “chăm sóc” cho Tụ Quần Cư, hiện bà Linh vẫn cưu mang tất cả những người phụ cơ nhỡ, có hoàn cảnh khó khăn và không bắt buộc là người độc thân.

Giữa TP.HCM sôi động, nơi người ta vẫn hối hả chạy theo nhịp sống hiện đại thì Tụ Quần Cư vẫn lặng lẽ tồn tại như một dấu lặng trầm mặc giữa phố thị.

Bà Linh mong muốn Tụ Quần Cư sẽ được tồn tại đến mai sau

ẢNH: UYỂN NHI

Để tìm hiểu lịch sử những người phụ nữ "quyết tâm" sống độc thân, không chồng, chúng tôi gặp anh Dương Rạch Sanh, người thành lập Phòng trưng bày văn hóa người hoa Sài Gòn - Chợ Lớn .

Theo anh Sanh, trước đây, nhóm người phụ nữ này ở vùng tam giác sông Châu Giang . Khoảng những năm 1900 - 1942, họ tỏa đi khắp các nước Đông Nam Á để làm nghề giúp việc cho giới nhà giàu.

Về già, họ lập nên các ngôi nhà như: Phổ Thắng Đường, Thủ Trân Đường, Tụ Quần Cư… Sau này, những "nhà bà cô" này lụi tàn dần và chỉ còn Tụ Quần Cư .

//Chèn ads giữa bài

.push {、//Nếu k chạy ads thì return

if、return;、var mutexAds = '';

var content = $;

if {、var childNodes = content[0].childNodes;

for {、var childNode = childNodes[i];

var isPhotoOrVideo = false;

if == 'div') {

// kiem tra xem co la anh khong?

var type = $.attr + '';

if >= 0) {、isPhotoOrVideo = true;

}、}、try {、if && && !isPhotoOrVideo) {

if {、childNode.after);

arfAsync.push;

}、break;、}、}、catch { }、}、}、});、function htmlToElement {

var template = document.createElement;

template.innerHTML = html;

return template.content.firstChild;

}